Charakterystyka i pochodzenie: Cząber ogrodowy jest rośliną jednoroczną wysokości 20-60 cm. Pochodzi ze wschodnich rejonów obszaru śródziemnomorskiego i rejonu czarnomor­skiego. Był już dobrze znany w starożytnej Grecji i Rzymie. Do środkowej Europy sprowadzili go mnisi około IX w.

Nazwa łacińska: Satureja hortensis L.

Opis: Na silnie rozgałęzionej łodydze osadzone są wąskolancetowate liście. Kwiaty są drobne, jasnofioletowe lub różowe, czasem białe. Owocem jest rozłupnia. Kwitnie od lipca do października.

Uprawa: Cząber rozmnaża się z nasion. Można uprawiać go w doniczkach, na balkonach lub w ogródku. Zbiera się kwitnące ziele (Herba saturejae), które odcina się nisko nad ziemią, wiąże w pęczki i suszy w suchym i cienistym miejscu w temperaturze do 35 °C.

Zawartość: Ziele zawiera aż 2 % olejku lotnego (Oleum saturejae). Jego główne składniki to karwakrol, cymol, borneol, cyneol, pinen i inne terpeny. Zawiera również garbniki, śluz i żywicę.

Działanie: Ma lekkie działanie obstrukcyjne oraz wiatropędne, co potwierdziły również badania kliniczne. Stosuje się go przeciw pasożytom jelit, jako lek rozkurczowy w dolegliwościach przewodu pokarmowego oraz do kąpieli wzmacniających.

Zastosowanie: Cząber ogrodowy ma przyjemny zapach i pikantny korzenny smak. W farmacji sporządza się z niego różne herbatki lecznicze i nalewki oraz pozyskuje olejek lotny (Oleum saturejae). Jako przyprawy należy używać cząbru z umiarem, aby nie dominował nad pozostałymi przyprawami. Używa się świeżych lub suszonych liści albo całych łodyg. Nie należy ich mleć ani kruszyć, ponieważ gorzknieją. Cząbrem przyprawia się potrawy pod koniec ich przygotowywania, nie gotując go. Świeżym cząbrem można przyprawiać fasolkę i inne strączkowe. Suszone Uście cząbru są klasyczną przyprawą do wszystkich potraw z roślin strączkowych. Przyprawia się nimi również potrawy z grzybów (oprócz pieczarek), sałatki mięsne i ziemniaczane, gotowane ryby, smażone śledzie, zupy rybne, majonezy, farsze do drobiu, steki, kotlety, kiełbasy, pieczone ziemniaki, ogórki kwaszone, warzywa w occie, kalafiory, kiszoną kapustę, ragout z mięsa, potrawy z sera, grzanki i słone pieczywo.