Charakterystyka i pochodzenie: Jest to prastara bylina lecznicza. Pochodzi z Europy Południowej i bardzo dobrze udaje się w rejonie Morza Śródziemnego, a więc w klimacie ciepłym. Można ją spotkać najczęściej w winnicach. Starożytni Egipcjanie, Grecy i Rzymianie cenili wysoko jej właściwości lecznicze.

Nazwa łacińska: Ruta graveolens L.

Opis: Drewniejące od dołu, rozgałęzione pędy ruty osiągają wysokość 30-50 cm. Liście są pierzastosieczne, kwiaty zebrane w baldachogrona. Kwitnie w miesiącach letnich. Owocem jest torebka zawierająca 4-5 nasion.

Uprawa: Ruta lubi miejsca osłonięte przed wiatrem, stanowiska suche, np. wapienne nasłonecznione zbocza. Rozmnaża się ją przez sadzonki lub z nasion. Najdelikatniejsze są liście zerwane na początku maja. Zbiera się liście (Folium rutae) lub całe kwiatostany nawet kilka razy w roku. Wydzielający się podczas zbioru świeży sok z ruty może spowodować u osób wrażliwych nieprzyjemne podrażnienie skóry.

Zawartość: Ruta zwyczajna zawiera olejek lotny (Oleum rutae), którego głównymi składnika­mi są: pinen, limonen, cyneol, rutyna, furokumaryny, alkaloidy. Liście ruty zawierają też kwas jabłkowy, garbniki i gorycze.

Działanie: W medycynie ludowej liście ruty używane są jako środek przeciw pasożytom u dzieci, przy zaburzeniach menstruacji, jako środek podrażniający naskórek, łagodzący bóle reumatyczne i bóle głowy. Jako przyprawa ruta pobudza apetyt, przyspiesza trawienie i działa słabo moczopędnie.

Zastosowanie: Ruta zwyczajna ma smak korzenny, gorzki i pikantny oraz silny korzenny zapach. Olejek lotny z ruty ma zastosowanie w przemyśle spożywczym w produkcji koniaków i likierów oraz w przemyśle kosmetycznym do produkcji perfum. W farmacji wykorzystuje się go do produkcji wody aromatycznej (Aqua rutae), różnych nalewek, herbatek leczniczych i innych leków oraz pozyskiwania rutyny. Rutę jako przyprawę należy stosować w bardzo małych ilościach, ponieważ ma bardzo silny smak i zapach. Całe liście dodaje się do ogórków kwaszonych, pomidorów lub innych warzyw konserwowanych. Można nią także przyprawiać różne farsze, sałatki mieszane i warzywa. Specjalnego smaku nadaje baraninie i potrawom z sera. Można ją też dodawać do sosów ziołowych i zup. do potraw z jaj i grzybów. W większych ilościach ruta jest trująca.