Charakterystyka i pochodzenie: Przyprawa zwana wanilią jest owocem (Fructus vanillae) pnącza z rodziny storczykowatych. Ojczyzną wanilii jest Meksyk. Aztekowie już na wiele stuleci przed opanowaniem ich kraju przez Europejczyków używali wanilii jako cennej przyprawy. Właśnie wanilią spłacali Hiszpanom nałożone podatki. Do Europy sprowadzili ją i spopularyzowali Hiszpanie.
Nazwa łacińska: Vanilla planifolia
Opis: Mięsista łodyga osiąga kilka metrów długości, pnąc się po drzewach lub podporach. Liście są również mięsiste, ciemnozielone. Piękne, żółtozielonkawe kwiaty, zebrane w grona, otwierają się tylko po południu. Owocami są wąskie, półmięsiste torebki długości 16-30 cm i szerokości 7—10 mm, zwężone na końcach.
Uprawa: Największe plantacje wanilii znajdują się w Meksyku, na Florydzie w USA, w Brazylii, Paragwaju, na Jawie, w Reunionie, na Mauritiusie, Cejlonie, Tahiti, w Afryce Zachodniej. Owoce zbiera się na krótko przed dojrzeniem i poddaje fermentacji. Proces ten trwa kilka tygodni. W tym czasie owoce nabierają swego charakterystycznego, słodkawego zapachu i zmieniają kolor na czarnobrązowy.
Zawartość: W owocach jest 1 -3 % wanilozydu, piperonalu i innych substancji zapachowych. W czasie fermentacji wanilozyd rozkłada się na wanilinę i waniol, który ponownie utlenia się i daje wanilinę.
Działanie: Wanilia używana jest jako substancja aromatyczna.
Zastosowanie: Smak ma przyjemny, aromatyczny i gorzkawy. W sklepach można dostać wanilię syntetyczną, która wanilii właściwej zawiera 2,5-4,5 %.
Do potraw czy napojów gotowanych wkłada się całą, kilkucentymetrową laskę wanilii i przed podaniem wyjmuje się ją. Do ciast lub innych słodyczy dodaje się utarty z cukrem-pudrem miąższ (z nasionami), wyłuskany ze strąka.
Wanilia jest bardzo popularną i jedną z najaromatyczniejszych przypraw używanych do wyrobu słodyczy, do przyprawiania ciasta, kompotów owocowych, potraw z mleka, bitej śmietany, słodkich jogurtów, twarożków, mas do tortów i cukierków. Stosuje się ją też do przygotowywania napojów i likierów w przemyśle spożywczym.